Een transitieagenda voor hoger onderwijs om uit hardnekkige problemen te komen

Een hoger onderwijs met meer variatie dan het huidige systeem. Een hoger onderwijs waar docenten in teams samenwerken, waar geen spraken is van opklimmen of afglijden, waar een instelling je thuisbasis is en je tegelijkertijd je leven lang over grenzen van opleidingen en instellingen heen kan leren. Dat is een greep uit de toekomstbeelden uit onze transitieagenda voor het hoger onderwijs ‘Leren digitaliseren’ die we vandaag presenteren.

De transitieagenda is de afgelopen maanden door dwarsdenkers en friskijkers uit het hoger onderwijs onder leiding van prof. dr. Derk Loorbach en Gijs Diercks van DRIFT (onderzoeksinstituut Erasmus Universiteit Rotterdam) opgesteld.

We zijn hiermee aan de slag gegaan vanwege onze toenemende zorg rond de persistente problemen waar het hoger onderwijs mee te maken heeft, zoals werkdruk, studiestress en de groter wordende kloof tussen hoog- en laagopgeleiden. Ook bij het Versnellingsplan realiseren wij ons dat het sneller toepassen van de mogelijkheden van digitalisering niet zonder meer een oplossing biedt voor deze problemen. We weten dat dit het zelfs kan verergeren.

In ‘Leren digitaliseren’ beschrijven we hoe de historische ontwikkeling van het hoger onderwijs in Nederland heeft geleid tot deze persistente problemen en die het hoger onderwijs nu dwingen tot grotere systeemveranderingen. Het toekomstbeeld is een hoger onderwijs dat beter aansluit op arbeidsmarkt en samenleving. In dit toekomstbeeld geven lerenden hun eigen leerpad vorm, begeleid vanuit de instelling als thuisbasis en waarin leren zowel fysiek, online als blended gebeurt, in voortdurende wisselwerking met de maatschappij. Lerenden beginnen met een brede basis en kunnen later specialiseren, een leven lang in- en uitstromen, zonder cultuur van opklimmen en afvallen.

Om daar te komen, schetsen experts van binnen en buiten het Versnellingsplan in ‘Leren digitaliseren’ hoe die gewenste transitie eruitziet en hoe deze met elkaar ingezet kan worden. Dat vraagt meer dan optimaliseren en geleidelijke verbetering: we hebben een proactieve transitieaanpak vanuit het hoger onderwijs nodig waar alle partijen een bijdrage aan moeten leveren. In deze aanpak moeten we uitgaan van een gewenste toekomst voor het hoger onderwijs en hiernaartoe werken door gelijktijdig innoveren, aanpassen en uitfaseren.

De transitieagenda vertaalt concrete stappen die we met elkaar kunnen zetten om deze toekomst te bereiken en benoemt doorbraakprojecten die hieraan op dit moment al een belangrijke bijdrage leveren. 

We lanceren met DRIFT ‘Leren digitaliseren’ tijdens de SURF Onderwijsdagen in 1931 in Den Bosch. Download de transitieagenda nu hier.