Het Referentiekader is het startpunt!

Op een vrijdagmiddag begin december 2021 is het thuiswerkadvies nog steeds van kracht en hangt er weer een lockdown in de lucht. Toch is dat laatste niet de reden dat ik wat gespannen aan de keukentafel achter mijn laptop zit. Ik mag aanschuiven bij de Bestuurscommissie Onderwijs (BCO) van de Vereniging Hogescholen. Het is een spannend moment. Voor mij persoonlijk omdat het mijn eerste keer bij de BCO is, maar vooral omdat het overleg het sluitstuk vormt van een proces dat al een aantal jaren loopt.

Ik schuif aan voor de bespreking van het ‘Referentiekader privacy en ethiek voor studiedata’. De vraag die op de digitale bestuurstafel voorligt is of alle hogescholen zich kunnen scharen achter dat kader. Een dag eerder lag dezelfde vraag voor bij een commissie van Universiteiten van Nederland (UNL).

De gedachte achter het kader is simpel: als we studiedata willen gebruiken voor het verbeteren van ons onderwijs, dan moet iedereen vertrouwen hebben in de manier waarop we dat doen. Voor dat vertrouwen is het belangrijk dat iedereen – studenten, docenten, onderzoekers, beleidsmakers – weet dat en hoe we voldoen aan de wettelijke eisen (bijv. de AVG). En, niet alles dat wettelijk mag, is ook wenselijk. Er moet ook een ook een eerlijke afweging plaatsvinden, een gesprek over ethische aspecten moet gevoerd worden, er moet nagedacht worden over de waarden die we als sector hoog wil houden.

Dat is nogal een opgave. Hoe moet zo’n kader eruitzien? Wat moet daar in, waar zijn we het met elkaar over eens? Samen met vertegenwoordigers van universiteiten, hogescholen, studentenbonden, het Rathenau-instituut, juristen, functionarissen gegevensbescherming, Inspectie voor het Onderwijs, DUO, onderzoekers en experts op het terrein van privacy hebben wij daarover gesproken. We hebben het uitgebreid gehad over de vraag hoe we de privacy van onze studenten en docenten het beste kunnen beschermen, en welke ethische uitgangspunten in ieder geval een rol moeten spelen. Al die gesprekken hebben geleid tot het kader, dat dus voorligt op die bewuste vrijdagmiddag in december.

Tijdens de bespreking met de bestuurders wordt de noodzaak van het kader duidelijk gevoeld. Ze zijn vol lof en vinden het kader voor iedere instelling een belangrijk startpunt vormt voor het veilig en verantwoord werken met studiedata.  Een dag eerder deed de commissie bij Universiteiten van Nederland  hetzelfde. Wel onderstrepen de bestuurders dat het Referentiekader een startpunt is. Het is nu aan hun instellingen om met dat kader aan de slag te gaan. De donkere wolk van de lockdown trekt daarna nog wel over ons heen, maar na een booster en een gelukkige mutatie van het virus, kan het laatste jaar van het Versnellingsplan eigenlijk niet beter beginnen. We stropen onze mouwen op en gaan aan de slag.