Netwerken zijn goud waard

Peter Dekker van Hogeschool van Amsterdam

Het nieuws dat de instellingen gesloten zouden worden, kwam niet als donderslag bij heldere hemel. Niet bij Peter Dekker althans, die met zijn teamgenoten al enigszins voorbereid was op deze transformatie. Hij is blended learning specialist bij de Hogeschool van Amsterdam, werkt bij de HvA Academie en bij de DLO Innovatiepartners* (Digitale Leeromgeving). De interne netwerken binnen de organisatie bleken van onschatbare waarde.

“We hadden al tijdens de lopende leertrajecten, zoals de basiskwalificatie didactische bekwaamheid (BDB), gekeken of we onderwijs naar online konden verplaatsen. Dat bleek mogelijk. Op maandag 16 maart konden we meteen online verder. Ook met de trainingen van docenten. En daar ben ik best trots op.”

Mega-operatie

Maar, schetst hij, het was een mega-operatie. Het College van Bestuur had een taskforce Corona opgericht en liet in informatiebulletins weten wat de coronacrisis voor de hogeschool betekende. “Ook stonden er concrete richtlijnen in. Maar voor de invulling daarvan kregen de faculteiten zelf veel ruimte,” blikt Peter terug. Netwerken, die hij voor een deel coördineert, bleken binnen de organisatie goud waard. Op de dag dat de scholen sloten brachten de DLO Innovatiepartners – een team met mensen van de Onderwijslabs, docenten en onderwijskundigen – een site in de lucht met veel informatie over digitale didactiek en tooling.

“Binnen een weekend is het gelukt om online onderwijs op te zetten. Bij de grote faculteiten maakten ze snel een soort prototypische onderwijsscenario’s, van projectonderwijs tot leergemeenschappen. Die kennis werd vervolgens weer tussen de labs gedeeld,” vertelt Peter.

Blended of online?

“Elke faculteit heeft een Onderwijslab,” licht Peter toe. “Daar vind je onderwijskundigen die weten hoe digitale didactiek werkt. En er zijn ICTO-coaches die de didactische bagage hebben om docenten te kunnen ondersteunen.”

De Onderwijslabs vervulden structureel een belangrijke rol in de transformatie naar online. Voor de docententeams bijvoorbeeld, die een keuze moesten maken tussen blended onderwijs of online onderwijs. Met centrale lunchsessies en webinars werden onderwerpen zoals online toetsing en begeleiding van studenten besproken. Startende docenten kregen met beeldcoaching hulp bij de overstap, onderdeel van het BDB-traject. “Dit werd vanaf dat moment online gedaan, met de focus op de vraag: Hoe ga je online lesgeven? Dan nam een docent een stukje van zijn digitale onderwijs op. Van tevoren werd besproken waar op gelet zou worden. Bijvoorbeeld hoe hij de studenten welkom heet, de social presence dus.”

Weinig sociale binding

Maar niet alles verliep soepel. Studenten klaagden over het online onderwijs. De sociale binding was zwak. “Online onderwijs vraagt een andere didactische werkwijze van docenten en niet iedereen had dit zich snel eigen gemaakt.” De docententeams konden hiervoor aankloppen bij de Onderwijslabs, maar dat gebeurde niet in alle gevallen. “Dus bleven sommige situaties doorsudderen.”

Ook in het trainingsaanbod, waaronder visietrajecten, van de Academie vielen gaten. En nog steeds is er voor de reguliere professionaliseringactiviteiten weinig tijd.

Beeldcoaching succesvol

Maar beeldcoaching, gericht op digitale didactiek, blijkt wel een groot succes, vertelt Peter. “Zo’n tweehonderd docenten hebben ingetekend op het coachingstraject. We noemen dat nu estafetteleergroepen en hebben dit binnen de hele hogeschool uitgerold – los van het BDB-traject.” Hij verwacht dat nog meer docenten zich gaan aanmelden. “Dit is een heel goede vorm voor professionalisering.”

Duidelijkheid

Wat hieraan heeft bijgedragen is het feit dat het College van Bestuur al voor zomer aangaf dat het komende studiejaar in het teken zou staan van blended onderwijs. De neuzen stonden dus al de goede kant op. Peter: “De boodschap was: bouw je curriculum echt om naar online, met stukjes blended. Dat bracht duidelijkheid en rust. Iedereen wist waar hij aan toe was. Dus voor de vakantie en ook daarna zijn alle docententeams hard aan de slag gegaan om dat voor elkaar te krijgen. Een hele inhoudelijke omwenteling. Het gaat om het herontwerpen van onderwijs.”

Productiestraat kennisclips

Inmiddels zijn ook leertrajecten voor leidinggevenden bij de HvA Academie naar online verschoven. Een werkconferentie van twee dagen werd uitgevoerd in een online conferentie van een dag, met breakout-rooms en webinars met gastsprekers. Binnen de hogeschool ontpoppen ook andere originele initiatieven. “Een opleiding is gestart met een productiestraat om docenten te helpen met het maken een kennisclip. ’s Ochtends spreek je met een ontwerper en maak je een blauwdruk voor de kennisclip. Je oefent een uurtje en daarna ga je de studio in, waar de kennisclip wordt gemaakt. Een technicus gaat er daarna mee aan de slag. Aan het einde van de dag heb je een kennisclip die je mogelijk drie jaar in je klas kunt gebruiken.”

Daar ligt ook de uitdaging voor de komende tijd, verwacht Peter. “We moeten nog heel hard werken om veel beter te worden in de digitale didactiek. Ik hoop dat docenten daar ook zelf mee gaan experimenteren.”

Interview: Hester Otter

* DLO Innovatiepartners is een intern initiatief van Hogeschool van Amsterdam. De groep consultants (een mix van docenten, onderwijskundigen en ICTO’ers) werkt deels in het innovatieteam van de HvA, deels in één van de zeven faculteiten. DLO Innovatiepartners stimuleert en faciliteert onderwijsinnovaties met ICT.

Dit is deel 3 in een reeks van in totaal 7 interviews met deelnemers aan de zone Docentprofessionalisering. In de interviews delen zij praktijkervaring én inspiratie voor de ondersteuning van docenten bij onderwijsinnovatie met ICT.

Tip van Peter:

Stimuleer docenten om met het herontwerpen van het onderwijs aan de slag te gaan. Dat kan bijvoorbeeld door andere docenten een presentatie te laten geven van hun eigen ‘ontwerp’. Zo ontstaat een opening om op een creatieve manier met elkaar over dit thema na te denken.