Samen flexibele oplossingen bedenken voor realistische studentvragen

De zone Flexibilisering van het onderwijs ontwikkelde een bordspel dat de impact van flexibele studentroutes inzichtelijk maakt. Het is beschikbaar voor alle hogeronderwijsinstellingen. ‘Ik had gewild dat ik dit spel drie jaar eerder had gehad.’

Angela heeft dyslectie. Werkstukken maakt ze liever niet. Later kiest ze voor een beroep waarvan schrijven geen belangrijk onderdeel uitmaakt. Daarom wil Angela graag op een andere manier getoetst worden over de lesstof dan in de vorm van een werkstuk. Wat zijn de mogelijkheden?

Angela’s vraag intrigeert de aanwezigen bij de presentatie van Samen Versnellen, op vrijdag 1 juli 2022 bij SURF. Drie van de vier groepjes die het spel uitproberen, kiezen voor het bespreken van juist deze studentvraag. Het bordspel Samen Versnellen is ontworpen om de impact van flexibele studentroutes beter zichtbaar te maken. Collega’s uit onderwijs en onderwijslogistiek buigen zich samen over realistische studentvragen. Welke afspraken moeten er binnen de instelling worden gemaakt om eraan gehoor te geven? En wat betekent het voor het oriënteren, leren, het waarderen en het examineren van het vak? Al snel is het bordspel volgeplakt met geeltjes met vragen en ideeën over het verzoek van de fictieve studente.

Samen Versnellen is ontwikkeld door de zone Flexibilisering en SpelPartners. Het idee voor het spel ontstond in maart 2021 in de Werkgroep Technologie en Organiseren, vertelt projectleider Sam Stuijver. Daar opperde Robin Vos van Hogeschool Leiden dat het spelenderwijs verkennen van flexibele studentroutes helpt om de weerstand tegen het ‘buzzwoord’ flexibilisering te verminderen.

Marcel Penners van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen nam de ontwikkeling van het spel op zich, in samenwerking met de broers Nico en Richard den Dulk van SpelPartners. Vanwege de coronacrisis vond de inventarisatie van geschikte studentvragen en het uittesten van spelvormen grotendeels online plaats. Richard den Dulk vertelt hoe leuk het is om te werken met een opdrachtgever die weet wat hij wil, en te merken dat een ontwikkeling echt leeft. Al tijdens een testsessie stelden twee medewerkers van onderwijs en organisatie vast dat ze echt eens samen koffie moesten drinken. Missie geslaagd!

Inmiddels liggen er twee heuse speldozen klaar voor de deelnemers, voornamelijk leden van de zone. ‘Zwaar!’ is de eerste reactie. Er zit dan ook flink wat in een doos; onder meer spelkaarten, een spelbord, rode, oranje en groene fiches, pennen en geeltjes. Alles ruikt heerlijk nieuw. Ietwat ongemakkelijk worden de verschillende onderdelen bestudeerd. Mooi, vindt men. Het kriebelt om te gaan spelen. Niet veel later zitten ze over het bord gebogen.

Samen Versnellen start met een nostalgische ronde, waarin de deelnemers terugdenken op hun eigen studententijd. Wat blijkt? Bijna niemand heeft een rechttoe rechtaan route gevolgd. In de tweede ronde komen bestaande studentvragen aan de orde. Selma is zwanger en uitgerekend rond de dag van de toets. Kan ze tegen die tijd een vervangende datum regelen? Amira wil zo snel mogelijk haar rooster aan haar baas overleggen, maar de instelling heeft het rooster pas in de zomer klaar. Wat nu?

Dan gaan de deelnemers aan de gang met een casus naar keuze. Opvallend: geen van de groepjes wijst het verzoek van Angela af. Niemand zegt dat zij een andere studie had moeten kiezen, of dat het schrijven van werkstukken nu eenmaal onderdeel uitmaakt van het onderwijs. Dat is het doel van het spel natuurlijk niet, maar het laat ook zien dat er sprake is van een vibe shift. Waar de opleidingsroute voorheen de basis vormde van de onderwijsorganisatie, is men hier al volstrekt ingesteld op denken vanuit een studentroute.

In de praktijk is dat soms zoeken. Zo zegt Anne Venema van Inholland: ‘In het strategisch plan van Inholland speelt flexibilisering een prominente rol, maar ik werk er pas twee weken en ik weet nog niet welke keuzemogelijkheden er zijn. Het spel is een hulpmiddel om dat gesprek aan te gaan en vanuit een visie tot concrete afspraken te komen.’

Situaties zoals die van Angela en Selma zijn weliswaar uitzonderingen, maar ‘bijzondere gevallen’ komt Tineke Kroontje van Hanzehogeschool Groningen veel tegen. ‘Ik krijg veel mailtjes van teamleiders over studenten die niet in het proces passen. Met dit spel kunnen we gezamenlijk met een aantal mensen bekijken of we de casus verder kunnen helpen.’

De verdiepingsronde, die deze middag niet wordt gespeeld, is hiervoor heel geschikt. Het is de bedoeling dat spelers ook zelf casussen inbrengen. Nanette Verhulst van Universiteit Utrecht is te spreken over het onderdeel van het spel waarin de spelers actiepunten opstellen. ‘Door het concreet te maken, doe je een eerste stap om het mogelijk te maken.’

Samen Versnellen is door hogeronderwijsinstellingen hier te bestellen. Het Versnellingsplan houdt op na januari 2023, maar Marcel Penners is vastbesloten om het spel bedrijfsmatig levend te houden. Vanaf september is hij in te huren voor workshops en trainingen. De suggesties voor een vervolg vliegen hem meteen om de oren. Een Engelstalige versie! Een uitbreidingsset met vragen uit het mbo! Kennisclips! Het ziet ernaar uit dat over Angela en al die andere studenten die niet naadloos in het proces passen overal ten lande nog vele geeltjes zullen worden volgeschreven.

Tekst: Marjolein van Trigt

Foto van Patrick Perkins via Unsplash.