Versnellingsplan in praktijk: “Met de toolkit docentprofessionalisering ga je gestructureerd een waardevol gesprek aan”

“Ik heb eerst een soort ‘teach the teacher-sessie’ georganiseerd met onze Teaching, Learning & Technology adviseurs (TLT’ers), om hen te laten kennismaken met de waarde van de toolkit. Zij ervaarden het als een hele fijne werkvorm en nemen de toolkit nu mee naar de docententeams.”  

Schets de huidige context

Hans: “We hebben de toolkit eerst op domeinniveau ingezet. Hiervoor had ik voor 25 collega’s een hele middag georganiseerd, in samenwerking met de ontwikkelaars van de toolkit. We startten met een plenaire inleiding, en hebben toen in drie groepen vier gespreksrondes gedaan. Hierbij werden per ronde de kernpunten door de groep gepresenteerd, wat zorgde voor cohesie, binding en herkenning.”

Hans licht toe: “In totaal bestaat de toolkit uit 29 bouwstenen voor professionalisering die verdeeld zijn in drie onderdelen: docentkenmerken, vorm/didactiek en inhoud, en kenmerken van de organisatie. Dit kun je nooit in één middag aan bod laten komen, daarom maak je bewust een selectie. We zijn de middag gestart met twee gespreksrondes over de docentkenmerken.”

“Door de uitkomst van kleinere groepen plenair te bespreken creëer je cohesie, binding en herkenning” – Hans Smeele

“We gaven per gespreksronde de opdracht mee om de huidige context van de opleidingen te schetsen. Welke kenmerken van het docententeam komen bovendrijven? Wat speelt er? Waar is behoefte aan? Een veelgebruikte kaart was bijvoorbeeld ‘teachers belief’: zijn docenten wel overtuigd van de waarde van blended onderwijs? Het mooie was dat de adviseurs van verschillende opleidingen nu ook met elkaar spraken. Dit zorgde vooral voor herkenning: ‘oh, ervaren jullie dit ook?’, wat de deur opent naar verdere samenwerking.”

Focus op het team

“In de derde gespreksronde bespraken we de bouwstenen omtrent vorm/didactiek en inhoud. Hierbij gaat het over werkvormen waarin je kunt samenwerken, en hoe je de inhoud kunt vormgeven op een slimme manier. In de laatste gespreksronde bespraken we de bouwstenen omtrent de kenmerken van de organisatie en facilitering. Wat heb je bijvoorbeeld nodig vanuit het MT? Hoeveel tijd is er beschikbaar voor ontwikkeling, en welke waardering staat er tegenover?”

Hans benadrukt dat uit onderzoek blijkt dat de focus bij professionalisering niet op het individu moet liggen, maar op het team. “Het gaat om: hoe kunnen we elkaars talenten en competenties inzetten om als team vooruit te komen? Is het wel nodig dat iedereen evenveel van ICT weet, of kun je taken en kennis verdelen? Op deze manier zet je een sterk team neer, in plaats van alles van één docent te verwachten. Dit soort gesprekken voer je door de toolkit in te zetten.”

Willen, kunnen, mogen

In ontwikkeling en innoveren gaat het volgens Hans om ‘willen, kunnen en mogen’. “’Willen’ gaat om geloof: is een docent overtuigd dat er stappen nodig zijn om te professionaliseren? ‘Kunnen’ gaat om competenties: kan de docent of het team omgaan met ICT of blended oplossingen? En ‘mogen’ gaat om het faciliteren van verandering: is de infrastructuur goed geregeld, zijn de benodigde tools aanwezig, en is er voldoende tijd en steun vanuit het MT?”

“Door met elkaar een paar uur de tijd te nemen, open je de deur naar professionalisering en samenwerking” – Hans Smeele

“Het is mooi om hier een open gesprek over te kunnen voeren: in de praktijk zijn er bijvoorbeeld docenten die wel ‘kunnen’ maar niet ‘willen’. Wat doen we daarmee? En er zijn docenten die wel ‘willen’ maar niet ‘kunnen’. Hoe ga je daarmee om? Het is wat mij betreft vooral belangrijk dat je niet alleen bezig bent om een tool of technologie aan te leren, maar dat je dit passend maakt in het didactisch repertoire. Je moet hierbij constant het doel en het beoogde effect voor ogen houden: waarom doen we dit eigenlijk?”

Vervolgstappen

Hans heeft de opbrengsten van de sessie samengevat in een presentatie en een korte video: “De visualisering of vastlegging kan de basis zijn voor vervolgstappen. Daarbij is het essentieel om te monitoren en evalueren, zodat je ziet wat het effect is van een interventie en eventueel kunt bijsturen. De adviseurs nemen de toolkit nu mee naar de docententeams van de opleidingen om verdere stappen te zetten richting activerend, goed onderwijs.”

Als advies bij het inzetten van de toolkit geeft Hans mee: “Zorg dat je eerst zelf, of op domeinniveau met adviseurs aan de slag gaat, zodat je precies weet hoe de toolkit werkt. Daarna kun je op microniveau met de docententeams aan de slag. Het is hierbij belangrijk dat er een sfeer van vertrouwen heerst, dat alles gezegd kan worden. En zorg dat je de context waarin je de toolkit inzet ook aangenaam maakt: reserveer goede ruimtes, regel iets te eten en drinken. Zo kun je echt even een paar uur de tijd nemen met elkaar om tot waardevolle resultaten te komen.”