De belofte van AI

De belofte van AI wordt inmiddels overal gehoord. Leek de overwinning van Deep Blue op Kasparov midden jaren negentig misschien nog een incident (een combinatie van de vermoeidheid van de speler en de ‘brute force’ computerkracht), inmiddels is een potje schaak winnen van een computer onmogelijk geworden. Niet door de toegenomen rekenkracht maar vooral door de intelligente inzet daarvan. Zelfs het veel complexere Go is inmiddels gesneuveld voor artificiële intelligentie. Wanneer en hoe gaat AI ook in het onderwijs haar rol opeisen?

AI tools in het onderwijs

Steeds vaker klinken geluiden over de belofte van AI in het onderwijs – dat AI helpt om ons onderwijs beter of efficiënter te maken. Leveranciers van studentvolgsystemen en digitale leeromgevingen bouwen AI tools in in hun software. De Europese Unie roept experts uit het onderwijs bij elkaar om de krachten te bundelen. En ook initiatieven (hackathons, werkgroepen, coalities) om het onderwerp op te pakken schieten als paddenstoelen uit de grond.

Twijfels bij AI

En toch zijn er ook twijfels. De belofte dat AI het onderwijs kan helpen is nog lastig te staven met aansprekende voorbeelden van (breed) toepasbare oplossingen. Tot het zover is, kijken velen liever nog even de kat uit de boom. Misschien een nog belangrijkere oorzaak van de twijfels zijn de – terechte – zorgen over wat er mis kan gaan. Voorbeelden zoals de algoritmen van Google die foto’s van zwarte mensen herkennen als ‘gorilla’s’, de escalerende werking van aanbevelingen op sociale platforms en de ontsporende opsporing bij de toeslagenaffaire, voeden die twijfel. AI als een wolf in schaapskleren.

Een kwestie van tijd

De mooie voorbeelden zijn een kwestie van tijd. Dat AI ons gaat helpen in het onderwijs staat buiten kijf. Er zullen toepassingen komen die ons gaan helpen. Niet meteen zo groots en meeslepend als sommigen denken of willen, maar met kleine, overdachte stapjes. Zoals we dat altijd doen in het onderwijs. Misschien eerst met slimme formatieve toetsen, en later bij het vinden van ‘soft spots’ in een curriculum, de optimale benutting van ruimte en tijd van docenten, het ontstaan van data assisted tutoring en het prognotiseren van flexibiliserende studentenstromen.

De belofte waarmaken

Maar dat gaat niet zonder de zorgen over onbedoelde maar kwalijke effecten te adresseren. De gevolgen daarvan hebben de potentie om niet alleen de belofte van AI te breken, maar kunnen ook schade brengen aan waar het onderwijs als publieke organisatie voor staat: open, voor iedereen toegankelijk onderwijs met een emanciperende functie. Als sector hebben we er belang bij helder aan te geven waarom we studiedata en AI inzetten, waar we de grens trekken (tot waar willen we AI inzetten, waar niet meer), hoe we dat doen en op welke manier we dat organiseren. Met het landelijk Referentiekader privacy en ethiek voor studiedata, waar de zone Veilig en betrouwbaar studiedata benutten samen met instellingen, experts en studentenbonden aan werkt, doen we dat. Dat kader helpt de belofte van AI waar te maken, zodat het écht een bijdrage kan leveren aan de kwaliteit en efficiëntie van ons onderwijs.

Meer weten over AI in het onderwijs?

Juni is uitgeroepen tot de maand van Artificial Intelligence in het onderwijs – een samenwerking tussen Special interest group AI in education, SURF, de Nederlandse AI coalitie werkgroep onderwijs en het Versnellingsplan. Duik in de wereld van AI met diverse webinars, hackatons en lezingen. Lees ook de andere blogs van onze leden van het Versnellingsplan of doe mee aan de activiteiten die georganiseerd worden.