Terwijl ik in de auto naar huis rijd na een werkdag bedenk ik mij dat ik morgenochtend nog even iets moet afstemmen met Ellen voor onze zone Aansluiting Arbeidsmarkt. Gelukkig kan SIRI ervoor zorgen dat ik dit niet vergeet.
Lonneke: “Hey SIRI, zet in agenda morgenochtend 10 uur afspraak met Ellen van den Berg, afstemmen Versnellingsplan.”
SIRI: “Oke, ik heb je afspraak aangemaakt voor morgen. Zal ik dit inplannen?”
Lonneke: “Bevestig”
Wellicht heb je naast de interactie met een virtuele assistent zoals SIRI ook weleens een melding van je bank gekregen met de vraag of jij een bepaalde uitgave wel hebt gedaan? Of heb je op een website in een chatvenster je vraag bij een ‘medewerker’ neergelegd? En hebben Spotify of Netflix jou weleens een selectie van films en albums speciaal voor jou aangeboden?
Artificiële Intelligentie (AI) wordt meer en meer gebruikt in het dagelijkse leven. Alles wordt intelligenter, binnenkort zijn er niet alleen smartphones, maar ook smart homes, smart factories en smart cities. Tegenwoordig wordt 70% van de financiële transacties door algoritmes uitgevoerd (Helbing et al, 2015). AI draagt bij aan het automatiseren van data-analyse, maar leert ook van zijn ervaringen, waardoor het zichzelf blijft ontwikkelen. Automatisering neemt steeds meer taken over die eerder uitgevoerd werden door mensen. Taken die vroeger nooit overgenomen hadden kunnen worden, maar waarbij het nu steeds aantrekkelijker wordt door technologische ontwikkelingen, stijgende loonkosten en dalende materiaalkosten. Het bovenstaande gaat veranderingen teweegbrengen op de arbeidsmarkt. De voorspellingen verschillen van bron tot bron, maar grofweg worden in de komende 10 tot 20 jaar de helft van alle banen bedreigt door algoritmes (Helbing et al, 2015). Moeten we dit nu zien als een gevaar of kans?
Veel hedendaagse ontwikkelingen hebben hun oorsprong in decennialang onderzoek. We zien het al vele jaren ontstaan en aankomen. Dus het zal allemaal wel niet zo snel gaan toch? Twee woorden zijn in dit geval interessant, namelijk ‘exponentieel’ en ‘versnellen’. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het beschikbaar worden van de eerste auto’s voor de gemiddelde New Yorkse inwoner. Zie hier New York in 1908 en 1913. Vind jij de auto in 1908? Of het paard in 1913?
Ook de ontwikkeling van AI en automatisering gaat hard, zie Grafiek 1 hieronder. Er zijn steeds meer startups die AI gebruiken. Gelukkig zorgen deze ontwikkelingen er niet alleen voor dat banen verdwijnen, het kan namelijk ook het aantal banen laten groeien (Servoz, 2019). Cedefop, The European Centre for the Development of Vocational Training, verwacht dat tussen 2016 en 2030 er wereldwijd meer dan 151 miljoen banen ontstaan in de IT-sector, waarvan er 10% bestaat uit ‘nieuwe banen’. Dit zijn banen waarvan we nu nog geen idee hebben wat ze zullen omvatten. Ook in de traditionele industrieën zullen veranderingen zijn. Grofweg zal er een tweedeling komen in de arbeidsmarkt, namelijk de echt technologische beroepen en beroepen waarin je met technologie moet kunnen omgaan. Voor die laatste groep is het opleiden van een T-shaped professional van belang. Je hebt expertise op een bepaald vakgebied en kunt tevens je kennis horizontaal verbinden met andere disciplines. Simpel gezegd, zal er een reorganisatie plaatsvinden tussen werknemers en machines. Dit hoeft niet negatief te zijn. Met het juiste type ondersteuning om de verandering te ondergaan, kunnen de verantwoordelijkheden van werknemers vergroot worden en kan tevens de kwaliteit van het werk verhoogd worden. Doordat werknemers bijvoorbeeld uitdagendere taken krijgen.
Maar welke banen veranderen dan? Dat zijn alle banen. De banen die overgenomen kunnen worden door automatisering, zijn de banen die vragen om lage- of gemiddelde vaardigheden. AI daarentegen kan ook banen vervangen die vragen om complexe vaardigheden. Wat zijn enkele banen die het meeste risico lopen om vervangen te worden? Dat zijn bijvoorbeeld (data) administratie, klantenservice diensten, caissières en belastingadviseurs (Servoz, 2019)
.
Kijk in Figuur 1 om te zien hoe groot de automatiseringsdreiging in jouw sector is (in de US). Hoe groter de stip, hoe meer werk er in die sector is. Hoe groen/blauwer de stip, hoe groter de kans is dat het werk geautomatiseerd wordt.
Het is nog niet duidelijk hoe de invloed van automatisering en AI op de arbeidsmarkt significant gaat verschillen van voorgaande periodes van automatisering. Er zijn 5 factoren die invloed hebben op de mate en snelheid van adoptie (Servoz, 2019):
Helbing, D., Frey, B.S., Gigerenzer, G., Hafen, E., Hagner, M., Hofstetter, Y, van den Hoven, J., Zicari, R.V. and Zwitter, A. (2017). ‘Will democracy survive big data and artificial intelligence?’ Scientific American, 25 February. Verkregen van: https://www.scientificamerican.com/article/will-democracy-survive-big-data-andartificial-intelligence/ (op 20 juni 2019).
Servoz, M. (2019). The future of work? Work of the future! On how artificial intelligence, robotics and automation are transforming jobs and the economy in Europe. Verkregen van: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/future-work-work-future (op 20 juni 2019).
HelonIQ (2018). Education in 2030. Five scenario’s for the future of learning and development. Verkregen van: https://www.holoniq.com/2030/ (op 20 juni 2019).
Een variant van deze blog verscheen eerder op de website van Saxion.
Deel deze pagina
Het (hoger) onderwijs transformeert. Maatschappij en arbeidsmarkt veranderen, flexibilisering en een leven lang ontwikkelen zijn vereist en de werkdruk en
Aan de slag met de (door)ontwikkeling van een krachtige Learning community Hoe kan de samenwerking tussen bedrijven en onderwijsinstellingen worden
Integreer digitale competenties in profielen voor (hoger) onderwijs en werk Weet een verpleegkundige om te gaan met het elektronische dossier
Wat gebeurt er in Nederland op het gebied van leeromgevingen op het snijvlak van onderwijs en werkveld? De zone Versterken
